AFM-vergunning zorgt voor verdere professionalisering van non-bancaire financieringsmarkt
Online crowdfundingplatformen die investeerders en ondernemers voor zakelijke financieringen aan elkaar koppelen, moeten sinds november definitief beschikken over een ECSPR-vergunning van de AFM. Jelmer Baukema, advocaat-partner in de financieringspraktijk bij Van Doorne, legt uit wat deze vergunning betekent.
Banken zijn de afgelopen jaren steeds minder happig geworden om startende, kleine en middelgrote ondernemingen te financieren. Ze lieten daarmee een gat achter in de markt en dat is opgevuld met non-bancaire financieringsproducten, zoals crowdfunding. Advocaat-partner Jelmer Baukema: ‘Lange tijd vielen de aanbieders hiervan onder beperkt financieel toezicht of daar zelfs volledig buiten, maar daar is op 10 november 2023 verandering in gekomen. Sindsdien moeten online platformen die binnen de Europese Unie vraag en aanbod bij elkaar brengen beschikken over een ECSPR-vergunning. ECSPR staat voor European Crowdfunding Service Providers Regulation en is in feite een regelgevend kader dat is bedoeld om bij te dragen aan uniformiteit binnen de Europese kapitaalmarkt’, legt Baukema uit.
De crowdfundingmarkt was vrij versnipperd per land door verschillen in regelgeving, maar zal zich de komende jaren waarschijnlijk steeds verder gaan internationaliseren
Gelijk speelveld in de hele EU
De ECSPR is een Europese verordening en heeft dus rechtstreekse werking. ‘Dat houdt in dat Europese lidstaten de regels uit de verordening niet hoeven om te zetten in hun eigen nationale wet- en regelgeving. Belangrijk voordeel hiervan is dat alle partijen die onder de ECSPR vallen in één klap aan dezelfde regels gebonden zijn, en dat bevordert een gelijk speelveld voor markpartijen in de Europese Unie’, legt advocaat Baukema uit. ‘Het betekent ook dat partijen met een ECSPR-vergunning, na een melding aan hun lokale toezichthouder, in alle lidstaten actief mogen zijn. Daarmee breekt de ECSPR de Europese markt als het ware open. De crowdfundingmarkt was vrij versnipperd per land door verschillen in regelgeving, maar zal zich de komende jaren waarschijnlijk steeds verder gaan internationaliseren.’
Openheid en transparantie
Dat is dan ook precies de bedoeling van de Europese wetgever. De ECSPR maakt onderdeel uit van de Europese Kapitaalmarktunie en het idee daarvan is dat als er openheid en transparantie in de financieringsmarkt wordt gecreëerd, het makkelijker wordt om te beleggen over de grens. Dat biedt mkb-bedrijven meer mogelijkheden voor het verkrijgen van zakelijke financiering en investeerders meer kansen om hun vermogen te beleggen. Uiteindelijk moet dat zorgen voor meer economische groei, meer banen en ‘een stabiele economie die tegen een stootje kan’, aldus de Rijksoverheid op haar website.
Essentiële beleggingsinformatie
De ECSPR draagt op verschillende manieren aan die doelen bij. Bijvoorbeeld door een ‘blad met essentiële beleggingsinformatie’ verplicht te stellen voor iedere investering in een geldlening. ‘Daarin staan de belangrijkste kenmerken en risico’s van de investering. En omdat de ECSPR een gestandaardiseerd document voorschrijft, wordt het voor investeerders een stuk gemakkelijker om verschillende financieringen die via een platform worden aangeboden te vergelijken’, geeft Baukema aan.
Investeerders beter beschermen
Andere regels die voor de gewenste openheid en transparantie moeten zorgen, zijn bijvoorbeeld de verplichting voor crowdfundingdienstverleners om ieder jaar de verzuimgraad van de via hen aangeboden projecten openbaar te maken én de verplichting om transparant te zijn over mogelijke belangenverstrengeling. ‘Bijvoorbeeld wanneer aan het platform gelieerde partijen, zoals bestuurders of aandeelhouders, ook zelf in een bepaalde financiering investeren’, verduidelijkt Baukema.
Verder is er nu wettelijk vastgelegd dat er bij alle crowdfundingpartijen sprake moet zijn van een ‘doeltreffende en prudente bedrijfsvoering’. ‘Dat betekent dat er allerlei plannen moeten liggen voor het geval er iets misgaat. Denk bijvoorbeeld aan veiligheidsrisico’s met IT-systemen of een eventueel faillissement van het platform – dat moet allemaal goed ondervangen zijn. Ook worden bestuurders getoetst op hun deskundigheid en betrouwbaarheid.’
Partijen die nu actief zijn en een vergunning van de AFM hebben verkregen, hebben hun interne processen goed moeten doorlichten
Professionalisering van de markt
Gevolg van al deze nieuwe regels is dat de markt voor non-bancaire financieringen verder professionaliseert, stelt Baukema. ‘Er waren op een gegeven moment heel veel partijen actief. Zij opereerden lange tijd buiten het toezicht van de AFM of andere Europese toezichthouders. Nu moeten veel van deze partijen aan allerlei wettelijke eisen voldoen. Voor een aantal kleine platformen was dat aanleiding om ermee te stoppen. Partijen die nu actief zijn en een vergunning van de AFM hebben verkregen, hebben hun interne processen goed moeten doorlichten en daar waar nodig zaken op orde moeten brengen voor deze vergunning.’
Dat is goed nieuws voor zowel ondernemers die op zoek zijn naar zakelijke financiering als voor investeerders die hun vermogen in zakelijke financieringen willen beleggen. Alle bestaande marktpartijen hebben een overgangsperiode van twee jaar gehad om de ECSPR-vergunning te verkrijgen. De platformen die er niet in zijn geslaagd om aan alle nieuwe regels te voldoen, mogen sinds november 2023 geen nieuwe klanten aannemen. Nieuwe partijen mogen zonder vergunning al sinds november 2021 niet meer met hun activiteiten beginnen’, legt de advocaat uit.
Laagdrempeliger investeren
Een ander voordeel van de ECSPR is dat het laagdrempeliger wordt om in crowdfunding te investeren. ‘Voorheen gold voor Nederlandse partijen een minimale inleg van 100.000 euro per investeerder om buiten financieel toezicht te blijven. De gedachte daarachter van de wetgever was dat als je een dergelijk bedrag in één keer kon inleggen, je ook ervaren genoeg was om je bewust te zijn van de risico’s, óf in ieder geval in staat zou zijn om iemand in te huren die je hierover kon inlichten. ECSPR maakt dit onderscheidt niet. Dat maakt dat platformen die eerst buiten financieel toezicht vielen nu toch een ECSPR-vergunning nodig hebben. Zodra die vergunning is verkregen, mag ook voor beleggers met een lagere minimuminleg worden bemiddeld. Het gevolg hiervan is dat die minimum inleg bij een aantal aanbieders is komen te vervallen. Je kunt nu vaak al instappen vanaf tien-, twintig- of dertigduizend euro. Dat maakt het voor veel mensen aantrekkelijker én laagdrempeliger om geld te investeren. Voor ondernemers heeft dit als positief effect dat er waarschijnlijk meer non-bancaire financiering beschikbaar komt.’
‘Erkenning voor de kwaliteit van onze bedrijfsvoering’
Mogelijk is een van de eerste partijen in Nederland die een ECSPR-vergunning van de AFM heeft verkregen. Algemeen directeur van Mogelijk, Folkert Eggink: ‘We hebben er de afgelopen maanden hard aan gewerkt om deze vergunning te krijgen en zijn blij dat we deze nu officieel binnen hebben. Dat is niet alleen voor ons goed nieuws, maar ook voor ondernemers en investeerders die bij ons zijn aangesloten. Wanneer je zaken doet met een platform dat beschikt over de ECSPR-vergunning, dan kun je er namelijk op vertrouwen dat het platform voldoet aan de vereisten omtrent IT-security, privacy, beleggersbescherming en informatievoorziening. Heel veel deden we uiteraard al conform de richtlijnen. Maar de aanscherping van verscheidene processen binnen onze organisatie heeft ervoor gezorgd dat we als platform echt weer mooie stappen hebben gemaakt. Zo hebben we het informatiememorandum uitgebreid met informatie vanuit de aanvrager en nemen we voortaan de vereiste investeringstoets af, waarmee we beoordelen hoe ervaren iemand is op het gebied van investeren.’