Retourneerbaar plastic: onmisbaar in strijd tegen groeiende afvalberg
Om de onophoudelijke groeiende afvalberg te laten slinken, zijn ingrijpende veranderingen in de verpakkingsindustrie nodig. Hoog tijd dus om de strategie rondom verpakking aan te pakken en milieuvriendelijk te maken. ‘Het moet, het kan en we doen het al.’
Ons dagelijks afval bestaat voor twintig procent uit verpakkingen. Veel van die verpakking worden maar één keer gebruikt en vervolgens weggegooid. Single use packaging wordt deze vorm van verpakken genoemd. ‘Helaas blijft de afvalberg op deze manier ieder jaar weer groeien’, zegt Britta Wyss Bisang, die als VP Sustainability werkt bij Schoeller Allibert, producent en leverancier van herbruikbare plastic verpakkingen voor de zakelijke markt. Wyss Bisang: ‘Wij voelen die verantwoordelijkheid en hebben onszelf als doel gesteld om ervoor te zorgen dat bedrijven minder verpakkingsafval gaan produceren.’
Recyclen is niet genoeg
Nathan Dufour, reuse systems manager bij ngo en netwerkorganisatie Zero Waste Europe beaamt het belang hiervan. ‘Zelfs met al het recyclen van verpakkingen dat nu al plaats vindt, blijft de afvalberg maar groeien’, legt hij uit. ‘Als we niets doen, hebben we in Europa in 2030 – dat is al over zes jaar – maar liefst negentien procent meer afval. Dat is ook de reden dat Europa de afgelopen jaren veel aandacht had voor het terugdringen van plastic afval. Maar we weten inmiddels ook dat het vervangen van plastic door een ander single use material – of dat nu karton is, papier of glas – evenmin goed is voor het milieu. Kortom, we moeten producten niet meer slechts één keer gebruiken en weggooien. De enige oplossing voor het afvalprobleem is om de hoeveelheid verpakkingsmateriaal drastisch te reduceren. Minder verpakkingen dus. Herbruikbare verpakkingen vormen daarvoor een belangrijke oplossing.’
Circulaire economie als strategische pijler
Om de grote hoeveelheden afval die de verpakkingsindustrie genereert te verminderen, produceert Schoeller Allibert herbruikbare transportverpakkingen voor de B2B-markt. Het bedrijf heeft de circulaire economie tot strategische pijler gemaakt. Circulair wil zeggen dat bedrijven verpakkingen zoveel mogelijk hergebruiken en producten en materialen laten circuleren. Zo weet het afval en vervuiling te vermijden en de natuur te beschermen. Wyss Bisang: ‘Op die manier bouwen we aan een duurzame toekomst.’
Een bedrijf koopt of huurt onze kratten of containers, en wij kunnen ze met behulp van ons buy back-programma weer terug kopen aan het eind van de levenscyclus
Retourneerbare transportverpakkingen
De retourneerbare transportverpakkingen vormen het duurzame paradepaardje van Schoeller Allibert. ‘Deze spelen een belangrijke rol in de overgang naar een circulaire en koolstofarme economie’, legt Wyss Bisang uit. ‘Zo produceren wij grote vouwbare palletcontainers, palletboxen, klapkratten, maar bijvoorbeeld ook stapelbare bakken voor de auto-industrie en kratten voor de bier- en frisdrankenindustrie. Al deze verpakkingen zijn dus retourneerbaar. Een bedrijf koopt of huurt onze kratten of containers, en wij kunnen ze met behulp van ons buy back-programma weer terug kopen aan het eind van de levenscyclus. Dan zorgen we ervoor dat de grondstoffen weer verwerkt worden tot nieuwe producten. Al onze producten zijn sowieso recyclebaar. De materialen en grondstoffen worden dan opnieuw gebruikt. We hebben maar liefst zeven fabrieken draaien waar oude producten worden omgevormd tot nieuwe.’
Retourneerbaar plastic is vooral voor B2B-gebruik bijna altijd milieuvriendelijker dan single-use kartonnen verpakkingen
Zo circulair zijn Nederland en de wereld
De wereldeconomie is op dit moment slechts voor zeven procent circulair. Dat betekent dat meer dan negentig procent van alle materialen tot afval verwordt, verloren gaat of vastzit in producten die niet langer worden gebruikt. In 2018 was dit percentage overigens nog 9,1 procent. De wereld wordt kortom alleen maar minder in plaats van meer circulair. Nederland doet het in dit opzicht overigens behoorlijk goed. Onze economie is voor 24,5 procent circulair en het kabinet streeft ernaar om in 2050 een volledig circulaire economie te hebben. Maar dat betekent ook dat er internationaal het een en ander moet veranderen omdat ketens van grondstoffen, producten en afval ook internationaal zijn.
Verantwoord gebruik van plastic
De materialen waar de verpakkingen van Schoeller Allibert van zijn gemaakt zijn polypropyleen en polyethyleen met een hoge dichtheid. Plastic dus. ‘Klopt’, zegt Wyss Bisang. ‘Maar retourneerbaar plastic is vooral voor B2B-gebruik bijna altijd milieuvriendelijker dan single-use kartonnen verpakkingen. Dat komt omdat plastic veel langer meegaat en veel vaker wordt hergebruikt. Karton moet iedere keer weer opnieuw worden gerecycled en geproduceerd en dat kost veel water en energie. Bovendien kan karton maar een beperkt aantal keren worden gerecycled. Daarna wordt het te zwak.’
Kartonnen dozen
Dufour onderschrijft het verhaal van Wyss Bisang. ‘Bovendien hebben kartonnen dozen voor voedsel vaak ook nog een plastic laag op de doos zitten zodat deze steviger is en beter tegen water kan. Maar zo’n laag bevat chemicaliën die toxisch kunnen zijn. En wat te denken van het verlies aan biodiversiteit dat een rechtstreeks gevolg is van het kappen van bossen voor de papierindustrie. Elk jaar worden maar liefst drie miljard bomen gekapt om papier van te maken.’
Wyss Bisang: ‘Begrijp me niet verkeerd, kartonnen verpakkingen zijn niet allemaal slecht. Maar met plastic verpakkingen, mits deze retourneerbaar zijn en in een slim hergebruiksysteem circuleren en worden gerecycled, is de voetafdruk veel kleiner. Er zijn geen productiebossen voor nodig en er is veel minder afval omdat je het materiaal pas na vele jaren gebruik moet recyclen.’
Nieuwe EU-wetgeving PPWR
Om het gebruik van verpakkingen voor de markt te reduceren en het materiaal vaker te recyclen, heeft de Europese Commissie onlangs een nieuwe EU-verordening voorgesteld: de Packaging and Packaging Waste Regulation (PPWR). Hiermee wil de Europese Commissie regels opleggen aan bedrijven. Die regels moeten ervoor zorgen dat er tot 2040 vijftien procent minder verpakkingsafval komt, en dat de verpakkingen vaker worden hergebruikt en gerecycled. Wyss Bisang: ‘Hiermee zijn overal in de EU dezelfde regels op het gebied van verpakkingen van kracht. Dat gaat enorm helpen om het gebruik ervan aan banden leggen en de verpakkingen milieuvriendelijker te maken.’ In het kort komt het erop neer dat de Europese Commissie concreet gaat voorschrijven wat ze onder ‘recyclebaar’ verstaan en hoe bedrijven dit moeten meten. Ook de rapportageverplichtingen worden aangescherpt.
Regelgeving om afval aan banden te leggen is hard nodig
Goede business case
‘Regelgeving om afval aan banden te leggen is hard nodig’, zegt Dufour. ‘Maar met regelgeving alleen komen we er niet. Er is vooralsnog geen duidelijk masterplan voor hoe bedrijven de hoeveelheid afval gaan terugdringen. Tegenvaller is wel dat het Europese parlement vooralsnog geen verbod heeft uitgesproken op single use plastic voor fruit en groente. Gelukkig zijn er inmiddels al wat bedrijven die erachter zijn gekomen dat herbruikbare verpakking voor de B2B-markt een goede business case maken. En het is goed voor het milieu. Het mes snijdt aan twee kanten. Men realiseert zich dat verpakkingen niet alleen maar afval zijn, maar dat ze ook een asset vormen. En als het bijvoorbeeld om retourneerbare verpakkingen gaat, zelfs een duurzame asset.’
Waarom Van Gelder groente & fruit werkt met retourneerbare kratten
Het oer-Hollandse Van Gelder groente & fruit heeft duurzaamheid hoog in het vaandel staan. Het is ook geen toeval dat het nieuwe bedrijfspand in de top vijf van duurzaamste bedrijfspanden van Nederland staat. Afvalrecycling speelt daarbij een belangrijke rol. Zo wordt groenteafval uit de productieruimtes gepureerd en gebruikt als basis voor biobrandstof. Daarnaast heeft het bedrijf gekozen om te werken met retourneerbare plastic kratten. ‘We willen dat onze kratten gevuld naar de klant gaan, en op een gegeven moment weer bij ons terugkomen zodat we ze opnieuw kunnen gebruiken. In de wereld van mechanisatie – we maken gebruik van een gemechaniseerd magazijn – is dat een behoorlijk unieke aanpak’, aldus marketingmanager Robin Rietdijk. ‘Maar door per krat statiegeld te rekenen, komen vrijwel alle kratten – 600.000 in totaal – bij ons terug nadat de klant ze niet meer nodig heeft.’
Krat aan touw in apenverblijf
Bij de ontwikkeling van de krat was een van de voorwaarden dat deze – naast stapelbaar en nog wat andere eigenschappen – vooral stevig moest zijn. ‘Dat is gelukt’, zegt Rietdijk. ‘Zo zag ik laatst bij onze klant Apenheul een van onze kratten als speelgoed aan een touw hangen in het apenverblijf. Zo stevig zijn ze dus.’ Drie maten kratten heeft Van Gelder in omloop voor klanten. Rietdijk: ‘Laag, middel, hoog. Voor elk product hebben we een geschikte krat.’ Om ervoor te zorgen dat klanten en leveranciers de retourneerbare kratten ook daadwerkelijk gebruiken, zorgt Van Gelder ervoor dat de kratten bij de leveranciers terechtkomen. Rietdijk: ‘Wanneer een leverancier bij ons producten aflevert, vullen wij de lege vrachtwagen met onze kratten. Dat is logistiek gezien vrij makkelijk en goedkoop te regelen.’
Kartonnen dozen verleden tijd
De tijd dat producten in kartonnen dozen werden aangeleverd, is voor veel leveranciers van Van Gelder dan ook inmiddels verleden tijd. Rietdijk: ‘Natuurlijk is het niet altijd haalbaar om onze kratten rendabel bij de leverancier te krijgen. Bijvoorbeeld wanneer we onze sinaasappels uit Zuid-Afrika halen. In zo’n geval worden de kartonnen dozen nog wél gebruikt. Die worden via een lopende band automatisch afgevoerd naar een kartonpers. Maar voor onze leveranciers binnen Nederland en Europa zijn we inmiddels overgestapt naar retourneerbare plastic verpakkingen.’